اسلحه ی ژ3 چرخ گوشت اسلحه ها

هکلر و کخ ژ-۳، (به آلمانی: Gewehr 3) یک تفنگ جنگی اتوماتیک ساخت شرکت هکلر و کخ با همکاری شرکت دولتی اسپانیایی CETME است.

این جنگ‌افزار در سال ۱۹۵۹ به عنوان سلاح سازمانی ارتش آلمان انتخاب شد و از آن پس در طی چهل سال بیش از شصت کشور از جمله ترکیه، یونان، سوئد، پاکستان، استونی^[ پرتغال، مکزیک و ایران (در حال حاضر برای ارتش جمهوری اسلامی ایران) آن را برای نیروهای مسلح خود بکار گرفتند. شرکت هکلر-کخ این اسلحه را در سال ۲۰۰۰-۲۰۰۱ از لیست ساخت شرکت خارج کرد.

رمز موفقیت ژ-۳ در سادگی و قیمت ارزان ساخت آن است. این سلاح با فشنگ پرقدرت ۷٫۶۲ میلیمتری ناتو تغذیه می‌شود و می‌تواند در حالت تک تیر و رگبار عمل کند و دارای نوعی با قنداق تاشو نیز هست. این اسلحه در زمان جنگ ایران و عراقتوسط ایران استفاده شد. ارتش آلمان در سال ۱۹۹۷ تفنگ ژ ۳۶ را جایگزین ژ ۳ کرد.

تاریخچه

بعد از جنگ جهانی دوم و اواسط دههٔ ۱۹۵۰، آلمان غربی مانند دیگر کشورهای عضو ناتو و سازنده جنگ‌افزار، به فکر تجهیز نیروهای نظامی خود با اسلحه‌ای تک‌نفره (سلاح انفرادی) با قابلیت شلیک خودکار و نیمه‌خودکار و داشتن قدرت یک تیربار (مسلسل) و دقت یک تفنگ بود که از فشنگ جدید ناتو «‎۷٫۶۲ × ۵۱» استفاده کند. در ابتدا، آلمان قصد خرید مجوز ساخت سلاح اف‌ان فال (FNFAL) بلژیکی را داشت، اما پس از مخالفت بلژیک، پیشنهاد خرید یکی از طراحی‌های شرکت ساخت سلاح اسپانیایی با نام ست‌می (CETME) را ارائه کرد و سپس در سال ۱۹۵۹ شرکت هکلر و کخ (Heckler & Koch) آلمان غربی (واقع در اوبرندورف آم نکا) موفق شد تفنگ خودکار و نیمه‌خودکار ژ۳ را به جهان عرضه کند.

استفاده‌کنندگان

سربازان پرتغالی ناتو در بوسنی هرزگوین

سرباز نیروی دریایی آمریکا در کنیا

در حال حاضر بیش از ۶۰ کشور دنیا از این سلاح استفاده می‌کنند و ۸ کشور از جمله ایران سازنده این سلاح هستند.

توزیع ژ۳ و استفادهٔ آن در جهان
منطقه	نیروهای دولتی	غیر دولتی و یا غیرقانونی
اروپای غربی	+	-
اروپای شرقی	-	-
خاورمیانه و شمال آفریقا	+	*
جنوب صحرای آفریقا	*	*
آسیای مرکزی	-	-
آسیای جنوبی	*	+
آسیای شرقی	-	-
مناطق اقیانوس آرام	-	-
آمریکای شمالی	-	-
آمریکای مرکزی	+	+
آمریکای جنوبی	*	*
توضیح نشانه‌ها: * استفاده کلی \ + استفادهٔ جزئی \ - استفاده نمی‌شود

بیش از ۴۵ سال است که سلاح ژ۳ بعنوان سلاح سازمانی در اختیار ارتش و نیروهای مسلح ایران است. این سلاح در ابتدا بصورت تعداد محدودی توسط کارخانه هکلر و کخ تحویل ارتش ایران شد. سپس کارخانه اقدام به راه اندازی خط تولید این سلاح در صنایع مسلسل‌سازی ارتش (جنگ افزارسازی فعلی) کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، متخصصین آلمانی ایران را ترک کردند. در جریان پیروزی انقلاب اسلامی و با هجوم مردم به کارخانه و اشغال آن بسیاری از مدارک فنی و ابزارهای تولید آن از دست رفت. سپس با تلاش متخصصین کارخانه، خط تولید بازسازی و راه اندازی شد. به دلیل استفاده از این سلاح در ارتش ایران و انعقاد پیمان سنتو بین ۳ کشور ایران، ترکیه وپاکستان، این دو کشور نیز نسبت به انتخاب این سلاح برای نیروهای مسلح خود مبادرت ورزیدند. نمونه‌های جدید این سلاح مجهز به مکانیزم چکاننده ۳ تیر نیز می‌باشد.

مشخصات تفنگ ژ۳

ژ۳ یک سلاح انفرادی است و دارای دو حالت خودکار و نیمه‌خودکار است. حالت خودکار به معنی شلیک پیوستهٔ مسلسل‌وار پس از یک بار مسلح شدن توسط انسان، و حالت نیمه‌خودکار به معنی شلیک یک تیر پس از مسلح شدن و سپس مسلح شدن به صورت خودکار و آمادگی برای شلیک دوباره‌است. ژ۳ با فشار مستقیم گاز باروت بر آلات متحرکه مسلح می‌شود. به این معنی که پس از کشیدن ماشه و ضربهٔ چخماق به عقب گلنگدن و در نتیجهٔ آن ضربهٔ سوزن به چاشنی انتهای فشنگ، پس از انفجار باروت موجود در پوکه، تیر (مرمی) در اثر فشار گاز باروت به جلو پرتاب می‌شود و گاز باروت از طریق پوکه به سمت عقب، روی آلات متحرکه (که گلنگدن در آن قرار دارد) فشار وارد می‌کند و در نتیجهٔ این عمل، کل آلات متحرکه به سمت عقب رفته و عمل مسلح شدن به طور خودکار انجام می‌شود. تغذیهٔ ژ۳ با خشاب ۲۰ فشنگی از زیر قبضه تپانچه‌ای انجام می‌گیرد. برگه ناظم آتش این سلاح دارای ۳ وضعیت است؛ (بالا ضامن، وسط تک تیر، پائین رگبار). لولهٔ ژ۳ با هوا خنک می‌شود.

دستگاه نشانه‌روی ژ۳ دو نوع است:

الف – دستگاه نشانه‌روی مکانیکی: شامل مگسک ثابت و روزنه دید متحرک (طبلک برد) که روی طبلک برد متحرک از شماره‌های ۱ تا ۴ مدرج شده و هر شماره نشانگر ۱۰۰ متر است.

ب – دستگاه نشانه‌روی اپتیکی (دوربین): که توسط یک پایه استاندارد بر روی قبضه نصب می‌گردد و خود دوربین در دون نوع متفاوت (۱ – دوربین دید در شب. ۲ – دوربین معمولی) می‌باشد. این تفنگ در دو گونه قنداق ساخته می‌شود:

مشخصات فنی

سرباز اهل لتونی با ژ۳ مدل آکی۴ ساخت سوئد در عراق

معایب و محاسن

ژ۳ به عنوان سلاحی برای کاربرد یک‌نفره بسیار سنگین است. وزن نهایی آن هنگام اتصال سرنیزه با غلاف و پر بودن خشاب، نزدیک به ۵ کیلوگرم است و این وزن زیاد، مانعی برای فرد حمل کننده برای مانور راحت و سرعت‌بخشی به انجام عملیات نظامی است. با اینکه برد نهایی ژ۳ نزدیک به ۳۷۵۰ متر است، اما در بردهای زیاد دارای دقت پایینی است. از معایب دیگری که برای ژ۳ ذکر شده‌است، لگد بسیار سنگین آن است.در عین حال، دقت ژ۳ در برد کمتر از ۴۰۰ متر بسیار بالاست. نکتهٔ مهم در مورد این سلاح، اثر گذاری بسیار بالای آن است. وجود ۴ عدد خان با گام ۱٫۵ دور، سرعت ۸۰۰ متری مرمی در لحظهٔ خروج از لوله و کالیبر بالای آن (۷٫۶۲)، باعث می‌شود تا گلوله بسیار قدرتمند باشد و حتی در صورت عدم برخورد با هدف و رد شدن گلوله از کنار آن، به علت چرخش زیاد و تحت تاثیر قراردان هوای مجاور، به هدف صدمه قابل توجهی بزند. این سلاح در صورت سهل‌انگاری در تمیز کردن و نگهداری نامناسب، دارای گیر بسیار بالا است و به این دلیل در جنگ‌های چریکی و شهری استفادهٔ محدودی دارد.

ابزارها و لوازم فرعی

سر نیزه، شعله پوش مانوری، بند، دوپایه، دوربین معمولی، دوربین دید در شب، وسایل تنظیف که شامل: روغندان، برس زبر، برس نرم فرچه مویی زنجیر لوله پاک کن، خشاب آلومینیومی است. وسایل لوله جوفی (جعبه خفیف) که با نصب این وسایل بر روی سلاح می‌توان کالیبر آنرا به ۰٫۲۲ اینچ تبدیل نمود. این کار جهت شکار و تمرین تیراندازی انجام می‌گیرد. که وسایل لوله جوفی عبارتند از: آلات متحرکه مخصوص، ۲ عدد خشاب مخصوص ۰٫۲۲ اینچی، لوله مخصوص خفیف، جعبه تنظیف.

مهمات

تفنگ ژ۳ بدون نیاز به افزودن وسایلی خاص، و فقط با عوض کردن فشنگ و استفاده از نوع گازی شش‌پر می‌تواند نارنجک تفنگی شلیک کند. انواع مختلفی از فشنگ‌های رسام، آتش‌زا،مانوری و شکاری برای کاربرد در این اسلحه طراحی شده‌اند.

نارنجک‌های تفنگی

انواع مختلفی از نارنجک‌های تفنگی برای عملیات ضد شورش، علیه نفرات، علیه سنگرها و نارنجک‌های ضد تانک و ادوات زرهی مخصوص این تفنگ موجود هستند. تمام نارنجک‌های مخصوص ژ۳ بدون نیاز به تعویض لوله و قطعات دیگر قابل استفاده هستند.

**انواع نارنجک تفنگی مخصوص تفنگ انفرادی ژ۳**
نوع نارنجک	نشان و شکل	کاربرد
ضد تانک	به رنگ مشکی، دارای حرف روی بدنه	برضد ادوات زرهی دشمن
ضد تانک آموزشی	آبی رنگ، از جنس پلاستیک	برای تمرین پرتاب با تفنگ
اشک‌آور	به رنگ قرمز، اندازهٔ کوچک‌تر	در شهرها و جنگ‌های نزدیک به عنوان ضد شورش و عاملی برای پراکندگی دسته‌ها
ضد نفر	به رنگ زرد، در بعضی موارد طوسی رنگ	پرتاب در سنگر، پرتاب به سوی نفر و دسته

فشنگ‌های مخصوص

فشنگ‌های مختلفی برای کاربردهای جنگی، ضد نفر، ضد خودرو، آموزشی و شکاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. مرمی نوع شکاری بدون پوسته و دارای نوک صیقلی است تا گوشت شکار را متلاشی نکند.

**انواع فشنگ مورد استفاده در تفنگ انفرادی ژ۳**
نوع فشنگ	نشان و شکل	کاربرد و توضیح
جنگی معمولی	رنگ اصلی فشنگ طلایی، دارای مرمی مسی رنگ و نوک تیز	فشنگ بسیار قوی برضد نفرات
رسام	نوک قرمز مرمی و یک حلقه در انتهای مرمی	ارسال علامت، ایجاد خط آتش برای راهنمایی دیگر تیراندازان
ثاقب	نوک سیاه رنگ مرمی	برضد نفرات و خودرو، قابلیت نفوذ در خودروهای زرهی سبک
آتش‌زا	نوک آبی در مرمی	برای اتش زدن انبارهای مهمات و یا پوشاک
آموزشی	وجود سوراخ روی پوکه	برای آموزش گذاشتن فشنگ در خشاب
فشنگ گاز (سه‌پر - فشنگ مشقی)	بدون مرمی، نوک فشنگ مشکی رنگ	آموزش نشانه‌گیری تیراندازی
فشنگ گاز (شش‌پر - مخصوص نارنجک)	بدون مرمی، نوک سبزرنگ	برای پرتاب نارنجک‌های تفنگی
فشنگ مانوری	مرمی پلاستیکی آبی رنگ	عملیات ضد شورش و مانور
فشنگ شکاری	نوک مرمی تیز نبوده و صیقلی است	شکار حیوانات
فشنگ سر باز	بدون مرمی، نوک قرمز	کاربرد آموزشی